आकाशेपुलको आशमा बुटवलवासी
कृष्ण खनाल
बुटवल , ११ पुस ।
बुटवल उपहानरपालिकाले आफ्नो बार्षिक कार्ययोजनामा सात बर्षदेखि आकाशेपुल निर्माणलाई योजनामा राख्दै आएको छ । योजनामा राखिने गरेको आकाशे पुलले भने मूर्त रुप लिन सकिरहेको छैन् । अकाशे पुल नबन्नुको जवाफ उपमहानगर पालिकाले
आर्थिक बर्ष ०६५÷०६६ बाट उपमहानगर पालिकाले आकाशे पुललाई योजनामा राख्ने र नबनको जवाफ दिने क्रम चलिरहेको छ । गत आर्थिक बर्ष २०७१÷०७२ मा पनि नगरपालिकाको निर्णय नम्बर ६० को बुँदा नम्बर ११ मा आकाशेपुल निर्माण अञ्चल अस्पताल अगाडि, ट्राफिक चोक, मिलन चोक र राजमार्ग चौराहामा को लागि केन्द्रीय मन्त्रालय संग बजेट माग गर्ने भनेर निर्णय गरेको थियो । यो क्रम चालु आर्थिक बर्ष ०७२÷०७३ को मा पनि चलिरहेको छ । नगरपालिकाको बार्षिक बजेट कार्ययोजनाको निर्णय नम्बर ६५ को बुँदा नम्बर ९ मा सोही बुँदा दो¥याएको छ । नगरपालिकाले प्रत्येक बर्षिक योजनामा आशेपुल निर्माणको लागि पहल गर्ने गरेको भएपनि यसले सार्थकता पाउन सकेको छैन ।
आकासेपुलको अभावमा पैदल यात्रुहरुले जोखिम मोलेर बाटो काट्न बाध्य छन् । विहिवार बुटवलको अस्पताल लाईनमा रहेको जेब्राक्रसिङ्गबाट बाटो काट्दै गर्दा गुल्मीकी दिक्षा अधिकारीलाई गोलपार्कबाट आउदै गरेको माइक्रोले झण्डै ठक्कर दिएन ।
सवारीको संख्या थपिदै जादा ट्राफिक प्रहरीलाई समेत ट्राफिक व्यवस्थामा चुनौति थपिएको छ । ‘सवारी साधनकै कारण जाम हुने अवस्था नभएपनि बढ्दो सवारीले समस्या पारेको पश्चिम क्षेत्रीय ट्राफिक प्रहरी कार्यालय बुटवलका प्रहरी नायव निरीक्षक ज्ञानु पाण्डे बताउछन् । उनी भन्छन्–‘सवारी साधनको चापँ बढ्दै जाँदा ट्राफिक व्यवस्थापनमा पनि चुनौति थपीदै गएको छ । ’
यातायात व्यवस्था कार्यालका अनुसार लुम्बिनी अघिल्लो आर्थिक बर्षमा झन्डै १६ हजार नया सवारी साधन थपिएका छन् । नया सवारी थपिएपछि लुम्बिनी अञ्चलमा सवारी साधनको संख्या १ लाख ५१ हजार ६ सय पुगेको छ । यातायात ब्यवस्था कार्यालय लुम्बिनीका अनुसार दैनिक करिब ५० वटा नया सवारी साधन दर्ता भईरहेको छ । थपिनेमा सबैभन्दा बढि मोटरासाईकल छन् । आर्थिक बर्ष ७१÷०७२ मा १३ हजार ६ सय ५८ वटा मोटरसाईकल दर्ता भएको छ । यसैगरि टेक्टर÷पावर टेलर १ हजार ३ सय १६,बस २ सय ३६, कार÷जीप÷भ्यान १ सय ९३, पिकअप १ सय ५९,मिनिबस÷मिनिट्रक ६२, ट्रक÷टिपर५७,क्रेन÷डोजर÷एक्साभेटर÷लोडर ८ र एम्बुलेन्स १६ वटा दर्ता भएका छन् ।
बुटवल र यस आसपासको बढ्दो सवारी साधनको चाँपले गर्दा पैदल यात्रुहरुलाई मध्यनगर गर्दै आकासे पुल निर्माणको लागि प्रत्येक बर्ष जसो बुटवल उपमहानर पालिकाले यसरी केन्द्रमा पहल गरेको छ । बजेट स्वीकृत भए केही महिनामा बुटवलका तीन स्थानमा आकासेपुल निर्माणको प्रक्रिया सुरु हुने उपमहा नगरपालिकाले जनाएको छ । यद्यपी‘समय अनुकुल नभएको’ भन्दै उक्त अवधी केही लम्बीन पनि सक्छ ।
बुटवल उप–महानरपालिकाका योजना तथा प्राविधिक महाशाखाका योजना प्रमुख सुमन श्रेष्ठले प्रत्येक बर्ष बार्षिक कार्ययोजनामा बुटवल उपमहानर पालिकाले आन्तरिक श्रोतबाट कार्यसम्पादन गर्न नसकिने योजनाहरुलाई केन्द्रमा पहल गरेको जानकारी दिए । उनले बुटवल उप–महानर पालिकाले केन्द्रको लागि निरन्तर पहल गरेको जानकारी गराउँदै यस विषयमा सडक डिभिजन कार्यालयले हेर्ने जानकारी गराए । उनले भने–‘हामीले योजनाको लागि केन्द्रमा पहल गरेका हौं, केन्द्रबाट भएको प्रगतीको विषयमा जानकारी भएन ।’
सडक डिभिजन कार्यालय बुटवलका प्रमुख मेघराज मरासेनीले बुटवलका विभिन्न ३ स्थानमा आकासे पुल निर्माणको लागि कार्ययोजना अगाडी बढेको जानकारी दिए । उनले भने–‘बुटवलको अस्पतालाईन, मिलचोक र पुष्पलाल पार्क नजिकै आशासे पुल निर्माणको लागि प्रक्रिया अगाडी बढेको छ ।’ ति स्थानमा विहान ९ देखि १० बजे र साझ ४ बजे देखि ५ बजे सम्मको समयामा यातायातका साधनका कारण बाटो काट्नका लागि कठिनाई हुने गरेको छ ।
अहिले तीन स्थानमा आकासे पुल निर्माणको लागि मन्त्रालयमा फाईल पेश भएको र अवको केही दिनमा मन्त्रालयबाट फाइल स्वीकृत भएपछि काम सुरु हुने जानकारी दिए । उनले भने–‘अवको केही महिनामा फाईल स्वीकृत भएर बजेट विनियोजना भएपछि काम अगाडी बढ्छ ।’
मन्त्रालयबाट स्वीकृती प्रदान भएपछि करिव २ महिनामा निर्माणको लागि कार्य प्रारम्भ हुने सडक डिभिजन कार्यालय बुटवलले जनाएको छ । अवको २ महिनामा टेण्डर आह्वान गर्ने कार्य प्रारम्भ हुने छ । आकासे पुल संगै बुटवलको सौन्दर्यको लागि सडक बत्ती लगायतका व्यवस्थापन गरिने सडक डिभिजन कार्यालयले जनाएको छ । डिभिजन कार्यालयका अनुसार अवको करिव २ देखि ढाई बर्षमा उक्त काम सम्पन्न गर्ने योजना रहेको छ ।
दुर्घटनाको जोखिम बढ्दो
लुम्बिनी अञ्चलमा सवारी दुर्घटनाको क्रम बढेको छ । आर्थिक बर्ष ०७१÷०७२ मा लुम्बिनी अञ्चलका छ जिल्लामा ७ सय ५४ वटा सवारी साधन दुर्घटना परेका छन् । ती सवारी दुर्घटनामा पर्दा २ सय ८४ जना व्यक्तीले ज्यान गुमाएका छन । यो गत बर्षको भन्दा २ सय ४४ बढी रहेका ट्राफिक प्रहरी कार्यालयले जनाएको छ । पश्चिम क्षेत्रीय ट्राफिक प्रहरी कार्यालय बुटवलका अनुसार आर्थिक बर्ष ०७०÷०७१ मा लुम्बिनी अञ्चलमा ५ सय १० ओटा सवारी साधन दुर्घटनाममा परेका छन् । ती सवारी दुर्घटनमा पर्दा ३ सय २४ जनाले ज्यान गुमाएका छन् । आर्थिक बर्ष ०७१÷०७२ मा लुम्बिनी अञ्चलमा भएका ७ सय ५४ ओटा सवारी साधन दुर्घटना मध्ये रुपन्देहीमा १ सय ८२, कपिलबस्तुमा १ सय, नवलपरासीमा ३ सय १२, पाल्पामा ९७, गुल्मीमा ४० र अर्घाखाँचीमा २३ ओटा सवारी साधनहरु दुर्घटना परेको पश्चिम क्षेत्रीय ट्राफिक प्रहरी कार्यालय बुटवलले जनाएको छ । ती दुर्घटनामा परि रुपन्देहीमा ८३ जना, नवलपरासीमा १ सय १ जना, कपिलबस्तुमा ४३ जना, पाल्पामा २८ जना, गुल्मीमा १७ जना र अर्घाखाँचीमा १२ जनाले ज्यान गुमाएका छन् । भने ५ सय ४ जना व्यक्तीहरु गम्भिर घाईते भएका थिए ।
त्यस्तै सोही आर्थिक बर्ष ०७१÷०७२ मा लुम्बिनी अञ्चलमा ट्राफिक नियम उलंघन गर्ने २ लाख ८ हजार ७ सय ७९ सवारी साधनहरु लाई कारवाही गरि ६ करोड ६ लाख ७५ हजार ३ सय ५० रुपैयाँ राजश्व समेत संकलन गरिएको क्षेत्रिय ट्राफिक प्रहरी कार्यालयले बुटवलले जनाएको छ । जिल्ला ट्राफिक प्रहरी कार्यालय रुपन्देहीका अनुसार आर्थिक बर्ष ०७०÷०७१ मा भन्दा आव ०७१÷०७२ मा रुपन्देहीमा सवारी साधन दुर्घटना संख्यामा बृद्धि भएको छ । आ.व ०७०÷०७१ मा जम्मा ६२ ओटा सवारी साधन दुर्घटना भएको जसमा ४२ जनाले ज्यान गुमाएका थिए । ति क्षेत्रहरु बाहेकका जिल्लाका अन्य क्षेत्रहरुमा आर्थिक बर्ष ०७१÷०७२ मा रुपन्देहीमा ७० ओटा सवारी दुर्घटना भएको ती दुर्घटनामा ४५ जनाले ज्यान गुमाएको तथ्यांक पाईन्छ । दुर्घटनामा परी ४७ जना गम्भिर घाईते भएको तथा १ सय ३ ओटा सवारी साधन दुर्घटनामा संलग्न रहेका थिए । जसमा बस १२ ओटा, ट्रक १६ ओटा, मोटरसाईकल ५१ ओटा, कार जिप १० ओटा र अन्य १४ ओटा रहेको थिए ।
